Çocuklarda Böbrek Taşı
Ülkemizde çocukluk çağında böbrek taşına sık (taş hastalarının %17’si çocuktur) rastlanmaktadır. Metabolik bozukluklar, idrar yolları ve böbreklere ait yapısal bozukluklar olduğunda taşların tekrarlama olasılığı artar. Bu nedenle böbrek veya idrar yollarında taş saptanan her çocuğa mutlaka metabolik değerlendirme yapılmalıdır. Değerlendirme, tedavi ve takip açısından çocukluk çağı taş hastalığı; çocuk doktoru, çocuk nefroloğu ve çocuk ürologlarının işbirliğini gerektirir.
Kullandığımız Wolf – Piezolith 3000 taş kırma cihazı ile bebek ve çocuk hastalarda da güvenle taş kırma tedavisi yapılabilir. Şok dalgalarının küçük bir alana (3 – 6 mm) odaklanması (küçük odaklı cihaz) taş dışındaki çevre dokuların zarar görmesini engeller. Ayrıca tedavinin ultrason eşliğinde yapılabilmesi bebek ve çocuk hastaların radyasyona maruz kalmasını önler. 4 yaşın altındaki çocuk hastalarda anestezi (premedikasyon) uygulaması tercih edilmektedir.
Çocukluk döneminde ortaya çıkan taşlar genellikle karın ağrısı şeklinde kendini belli eder. Bu dönemdeki karın ağrıları daha sıklıkla sindirim sistemi kaynaklı olduğundan, hastaların böbrek taşları yönünden de incelenmesi ihmal edilmemelidir.
Çocukluk döneminde tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonu varlığında mutlaka sonografik inceleme yapılmalıdır. Tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonu idrar yollarındaki yapısal bir bozukluğa veya daha sıklıkla böbrek taşı ya da mesanedeki idrarın böbreğe geri kaçışına (vezikoüreteralreflü) bağlı olabilir. Ultrasonografik inceleme bu hastalıkların saptanması açısından önemli bilgiler verir.
Çocuk taşları nadiren idrarda kanama ile kendini belli eder. İdrarda kanama varlığı ebeveynler tarafından (haklı olarak) son derece önemsenir ve en kısa zamanda doktora müracaat edilir. Çocuk hastalarda taş kırma tedavisi yetişkinlere göre daha başarılıdır. Bunda çocuklardaki taşların yetişkinlere oranla daha küçük ve daha yumuşak olması rol oynar. Ayrıca çocukların dokuları daha esnek olduğu için kırılan taşların dökülmesi daha kolay olur. Taşların dökülmesi sırasında hafif karın ağrıları, huysuzluk, iştahsızlık, idrar yaparken zorlanma tarzında belirtiler görülebilir. Çocuklarda taş kırma tedavisinden önce geçirilmiş idrar yolu enfeksiyonu varlığında, taş kırma tedavisi süresince enfeksiyon kontrolünü sağlamak amacıyla koruyucu dozda antibiyotik kullanılması tercih edilmelidir. Uzun süreli, tekrarlayan enfeksiyonlarda görülen çocuk gelişiminin bozulması, taş kırma tedavisini takiben düzelir; bu hastalarda iştah artışı ve çocuk gelişiminin hızlanması görülür.
